Hán Hòa Đế tên thật là Lưu Triệu (劉肇), là con trai thứ tư của Hán Chương Đế Lưu Đát, mẹ là Lương quý nhân (梁貴人), sinh vào năm 79. Trước đó, người anh của ông là Lưu Khánh được Tống quý nhân (宋貴人) sinh ra đã được lập làm Thái tử bởi yêu cầu của Minh Đức Mã thái hậu (明德馬太后).

Khi ấy, Chương Đức Đậu hoàng hậu của Chương Đế không có con, nên bà nhận ông làm con nuôi. Sau khi Mã thái hậu qua đời, bà hại chết Tống quý nhân và khiến Chương Đế phế truất Lưu Khánh. Ông được lập làm Thái tử thay thế, lúc đó ông được 3 tuổi. Sau khi Lưu Triệu được làm Thái tử, Đậu hoàng hậu lại hại chết Lương quý nhân và dòng họ Lương, nắm trong tay quyền ngoại thích duy nhất trong triều.

Năm 88, Hán Chương Đế mất, thái tử Triệu mới 10 tuổi lên nối ngôi, tức Hán Hòa Đế.